Askerlik süresi kısalıyor, bedelli kalıcı hale getiriliyor. Zorunlu askerlik sisteminde köklü değişiklikler planlanıyor. Yeni sistemle ilgili yasa teklifi artık Mecliste.

Türkiye’nin zorunlu askerlik sistemi, 1927’den beri ilk kez yeni “askeralma tasarısı” ile kapsamlı şekilde değiştiriliyor.

Yeni askerlik sistemi için verilen kanun teklifinde 3 temel unsur var: Askerlik süresinin kısaltılması, askerlik süresinin eğitim farkı olmaksızın herkes için eşitlenmesi, bedelli askerliğin kalıcı hale getirilmesi.

Amaç, hem Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) profesyonelleşerek gücünü artırması hem de gençlerin gelecek planlarını daha rahat yapmalarını sağlamak.

10 soruda, yeni modelin detaylarını derledik.

1- ASKERLİK SÜRESİ NE OLACAK?

Yeni sistemde askerlik süresi, eğitim farkı gözetmeksizin 6 aya inecek. Temel askerlik eğitimi süresi de 1 ay olacak.

2- YASA ÇIKINCA SİLAH ALTINDAKİLER TERHİS OLACAK MI?

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, sistemin kanunlaşmasıyla silah altındaki askerlerin terhis olabileceğini söyledi. Yani 6 ayı dolduranlar terhis olabilecek.

3- LİSE MEZUNU VE ALTI GENÇLER NASIL YARARLANACAK?

Lise mezunu ve altı gençler 1 ay temel askerlikten sonra, 5 ay kıta görevi yapacak. 6 ay askerlik boyunca er ve erbaşlara her ay yaklaşık 110 lira harçlık ödenecek.

6 ayın sonunda isterlerse terhis olacaklar ya da sözleşmeli olarak, maaşlı 6 ay daha askerlik yapabilecekler. Bu dönemde aylık "harçlık" adı altındaki maaş, 2 bin lira civarında olacak.

6 ay zorunlu askerlikten sonra kalmak isteyenler için ikinci altı ayda sigorta yatırılacak.

Ayrıca hizmet borçlanması, muhtaç asker ailelerine yardım, deniz ve şehir içi toplu ulaşımdan ücretsiz yararlanma, müzelerin ücretsiz ziyareti gibi imkanlar sağlanacak.

Askerlik bittikten sonra da TSK'ya personel temininde öncelik ve TOKİ'de önceliğe hak kazanacaklar. 12 ay askerlik yapan ve adına evi olmayan er ve erbaşlar, TOKİ konutlarından öncelikli yararlanacak.

6 aylık maaşlı askerlik sonrasında TSK’nın ihtiyacına göre sözleşmeli er-erbaş, uzman erbaş rütbesiyle orduda devam edebilecekler. Burada ihtiyaç, istek ve performans değerlendirmesi yapılacak.

Bu sözleşmesinin sonunda maaş, OYAK, lojman, sağlık ve sosyal güvence ile ilgili bir takım haklardan yararlanabilecekler. Bu gençler okul, bedeni performans, sicil gibi gerekli kriterleri sağlarsa belli bir kontenjan dahilinde bir sınavı müteakip astsubay olabilecek. Astsubaylıktan belli bir süre geçtikten sonra belirlenen kriterleri sağlayanlar da subay olabilecek. Yani er olarak başlayacak, subay olacak, belki de generalliğe yükselebilecekler.

4- ÜNİVERSİTE MEZUNLARI İÇİN ŞARTLAR NELER?

2-3 yıllık meslek yüksekokulu mezunları ve talepleri halinde 4 yıllık üniversite ile lisansüstü mezunları, TSK’nın ihtiyacına göre yedek astsubay olarak istihdam edilecek. 2 ay temel ve sınıf eğitiminin ardından 10 ay maaş alacaklar, maaşları da mevcut astsubay - çavuş maaşlarıyla aynı olacak. 12 ayı tamamladıktan sonra isterlerse ve şartları uygunsa, astsubaylığa geçebilecekler. İstenilen kriterleri karşıladıkları takdirde subaylığa geçmeleri de mümkün.

5- BEDELLİ ASKERLİK DEVAM EDECEK Mİ?

Yasa ile bedelli askerlik kalıcı hale gelecek.

6- BEDELLİDEN KİMLER, NASIL YARARLANABİLECEK?

Lisede 29 olan erteleme yaş sınırı, 22'ye inecek. Meslek liselerine artı 3 sene daha eklenecek, 25 yaşına kadar devam etme şansı verilecek.

Meslek yüksekokulları ve lisans 28, lisansüstü 32, doktora 35, tıp 35, sporcu 35 yaş olacak.

Bu kişiler istediği zaman bedelli askerlik başvurusu yapabilecek. Bu yaşı geçirenler bedelli askerlikten faydalanamayacak.

Bedelliye talep 145 binin üzerinde olursa, kura çekilecek.

Bedelli hakkı kazananlar, 1 ay eğitim yapacak.

Yasa çıktıktan sonra bakaya ve yoklama kaçağı olanlardan isteyenler, 1 defaya mahsus olmak üzere ilk başvuru döneminde bedelli askerlikten yararlanabilecek.

7- BEDELLİ ÜCRETİ NE KADAR?

Bugün için belirlenen miktar 30 bin TL civarı. Dövizle askerlik ise, bunun euro karşılığı olacak.

Bedelli ücreti, 40 bin gösterge asteğmen maaşına tekabül ediyor. Asteğmen maaşı da bugün itibarıyla 5 bin lira civarında. Dolayısıyla söz konusu olan 6 aylık asteğmen maaşı.

Bedelli askerlik bedeli, 30 bin lirada sabit kalmayacak. Zira asteğmen maaşı her yıla göre değişiyor.

Bedelli ücreti peşin ödenecek.