Güvenlik uzmanı Gazeteci-yazar Abdullah Ağar'dan çarpıcı bir analiz daha.
İşte Ağar'ın O yazısı...

Coğrafya kırılırken... - Kafamdaki sinir bozucu sorular... Türkiye sınıra yaptığı yığınak sonrasında Trump tarafından bir twitter mesajıyla tehdit edilmiş ve ardından gündeme gelen Güvenli Bölge meselesiyle konjonktür değişmişti. ABD’nin uygulamaya koyduğu ve geliştirdiği bu saha stratejisiyle, var olan-ortaya çıkan kararlılıkları ve etkiyi istikrarsızlaştırmayı başarmıştır. Trump kurnaz bir strateji ve bir twitter mesajıyla inisiyatifi ele almayı, önce ortalığı karıştırmayı, sonra da kendince ortalığı toparlamayı başarmıştır. Türkiye harekâtla ilgili bir irade ortaya koymuştu. Öyle ya, 85 bin olduğu ifade edilen bir yığınak nasıl bloke edilecekti? ABD; - Suriye’den çekilme ve Güvenli Bölge kartlarıyla, başta Türkiye, oyuna dahil olanları oyaladı. - Ortaklıklarını ve alt oyuncularını test etti. - Avrupalı oyuncuların bölgede kalma konusundaki kararsızlığını ortadan kaldırdı. Avrupalılar ‘Sen kaçacaksan, biz de kaçacağız’ diyorlardı. Kendi maliyetlerini azaltırken Avrupalıların kaçmasına da engel oldu. (400 ABD+1000 Avrupalı asker iyi formül) - Güvenli bölge çıkışı ve bu çıkışın neden olduğu cazibe ve menfaat heveslerini kullanmaya başladı. - Güvenli bölgenin inşasına dair sorumluluğunu kendisiyle beraber hareket eden ülkelere ve yerel oyunculara yükledi. - Bir diğer tarafıyla da Arap ülkelerinden bu projeyle ilgili finansman desteği peşine düştü, imtiyazlar elde etti, bağlayıcı sözler aldı. - İsrail’in Fırat’ın doğusuyla ilgili beklentilerini görmezden gelmediğini İsrail’e ispat etti. - PYG/DSG’nin Rusya/Rejim kucağına oturmasını engelledi. Başka? Münbiç’tekine benzer bir fotoğraf ortaya çıktı. Sonuçta ABD ilk önce bağımsız, sonra müşterek devriyeler ve eğitim programlarıyla Türkiye’yi yaklaşık 9 aydır oyalıyor. *** Öte yanıyla ABD’nin sizin istediğiniz gibi davranabilmesi, sizin inisiyatifinizde şekillenecek bir şey. Temelde güç muvazenesine (dengesine), gücü ve aklı nerede ve nasıl kullandığınıza ve bunu nasıl kabul ettirebildiğinize bağlı. ABD, var olan gerçeğe göre siyaset ve strateji üretmeyi seven, pragmatist, yığınağını ve savaş gücünü gelişen duruma göre şekillendirebilen bir ülke. Caydırıcılığına ve tekno savaş gücüne çok güveniyor. Siz onu bu gerçek içerisinde kendi stratejinize veya hedeflerinize dâhil etmek zorundasınız. Bu yüzden de etki üretmek gerekiyordu. ABD’nin kararsızlık güncesinde etki üretemeyince de buraya doğru gitmesi gayet normal ve artık yeni bir şeyler yapmak zamanı. Yakın zamanda Fırat’ın doğusuna bir harekat olur mu? Burada en önemli kriter Milli Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı’nın ABD’de yaptığı görüşmeler. Bu ziyarette yapılan görüşme ve müzakerelerden nasıl bir sonuç çıktı? Buna bağlı pek çok gelişme yaşanacak. Bundan başka birbiriyle ilintili ve birbirini etkileyen bazı gündemler var. Sonuçta Harekat seçeneği, kendi başına bağımsız bir süreç değil. İdlib’le, Rusya ile ilişkilerle, seçimle, ekonomiyle ilgili bir süreç. Bir diğer tarafıyla da ABD’nin Suriye ve Irak stratejisiyle ilgili bir süreç var. Arada bir değil, sıklıkla İsrail’e, İran’a, Kıta Avrupa’sına ve Körfez’e konuyla ilgili bakmak gerekiyor. Ayrıca konuya müdahil olanlar sadece IŞİD ve PKK ya da PKK içindeki eksenleşme değil. Diğer etnik, mezhebi, meşrebi ve ideolojik yapı ve radikalleri de unutmamak gerekiyor. Ötesi küresel bir gerginlik ve soğuk savaş rüzgarları var. Bunların birleşimi olarak ortaya çıkan bir durumdan bahsediyoruz. Fırat’ın doğusuna yapılacak hakaret ve olası diğer etkilerle ilgili ortada böyle bir denklem var. *** Küçük Grupla Astana’nın Suriye’de didiştiği, ABD'yle Rusya’nın Soğuk Savaşa giriştiği bir konjonktürde: Erdoğan’ın; “Batılılara İdlib’te İş birliği” çağrısı ve Lavrov’un; “Rusların Güvenli Bölge’de rol alabileceğine dair” açıklaması… ABD-Türkiye-Rusya “İdlib/GüvenliBölge” İŞ BİRLİĞİ üzerinden; - Suriye kör düğümünün nihayet çözülmesi, - Terörle ve Terör Örgütlerle GERÇEKÇİ ve KALICI mücadele, - Suriye’nin üniter yapısının devamlılığı, - Suriye’de siyasi çözüm, - Suriye’nin yeniden inşası ve -KÜRESEL GERİLİMİN DÜŞMESİ adına bir ÜMİT IŞIĞI olabilir. Sonuçta Fırat’ın doğusundaki küresel ve bölgesellerle, Fırat’ın batısındaki küresel ve bölgeseller kendi taraflarına çekiştirdikçe, Suriye Fırat çizgisinden cart diye en az ikiye ayrılacak. Ve bu türbülans, IŞİD’in neden olduğu istikrarsızlık ve tehditten çok daha büyüğüne ve küresel risklere neden olacak. Türkiye, Fırat’ın doğusuyla batısı, ABD-Rusya eksenlerinde neden bir köprü olmasın? *** Şarm el Şeyh’teki Arap Birliği ve Avrupa Birliği arasındaki zirve oldukça ilgi çekiciydi. Hele hele Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmet Ebul Geyt’in; “İran ve Türkiye'nin faaliyetleri bölgedeki krizleri körüklüyor” mealindeki iddiası, çok daha ilgi çekiciydi. Bu açıklama temelde İran’la Türkiye’yi aynı eksene oturtmak isteyen ve karşısında ‘ABD-İsrail-AB destekli’ Arap etnik ve mezhep içi ideolojik bir eksen oluşturma çabası olarak okunabilir. Kurnazca gözükse de; “Mezhebi fitnenin engellenmesi adına iyi bir fırsat olabilir.” Küçük Grup içindeki Arap eksenle-Kıta Avrupası ekseninin genişlemeyi hedefleyen bir stratejiyle kendini gösteren bu zirve, Mısır’ın Arap dünyasındaki liderlik ve küresel inisiyatif arayışlarına adına Mısır’a bir katkı sağlayabilir. Hele ki MBS’nin hali ortadayken. Sonuçta Mısır, “Paran kadar konuş” denilemeyecek kadar demografisi güçlü, ama içten ideolojik eksenleşmiş ve baskılanmış bir ülke. Şarm el Şeyh’teki zirvede AB’nin temsili üst seviyedeydi. 28 katılımcıdan biri (Romanya) cumhurbaşkanı düzeyinde, 20 ülke ise başbakan seviyesinde temsil edildi. Arapların ise bu denli yüksek düzeyde bir katılım sergilemediklerini de vurgulamak gerek. Arap patronajlar, başkaları kapar endişesiyle, koltuklarını bırakamamış olmalılar. Şaka bir yana; Güvenli Bölgenin inşası, ABD’nin neden olabileceği olası boşluğun nasıl doldurulacağı, güvenlik sorunları, olası ve var olan ekonomik türbülanslar ana gündem olarak kendini gösterdi. Bu zirveyi bir başka açıdan; Avrupa Birliğinin Arap Birliği ile bu şekilde aracısız bir bağ kurması, ABD ve İsrail inisiyatifleri ile ilgili bir by-pass hamlesi olarak da okumak mümkün. Merkel’in Arap Devletlerine; “Suriye lideri Beşar Esad'ı ülkedeki iç savaşın galibi olarak görmemeleri” çağrısında bulunurken, Araplar üzerinden yeni bir Suriye stratejisi ve meşruiyet üretmeye çalışan ABD ve İsrail politikalarına tezat üretiyordu. Aklıma şu soru geldi? Avrupa bundan sonra istikrarcı mı oynayacak, yoksa kaosçu mu? Totaliter rejimlere ve liderlere verilen destek ve girilen angajmanlar, çıkarları-pazarları doğrultusunda istikrara oynayacaklarını gösteriyor. Ama bir soru. İstikrar, istikrarsızlığın ve ihtirasların üzerine inşa edilebilir mi? *** Kafamdaki sinir bozucu sorular: PKK içindeki İran ve ABD eksenleri, örgütü böler mi, yoksa daha da mı güçlendirir? PYD’yi hedef alan Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yapacağı harekât karşısında PKK zil takıp oynar mı? PKK, PYD’li Eşbaşkan İlham Ahmet’in ABD ziyaretinden rahatsız olmuş mudur? PKK, İlham Ahmet’i görevden almaya kalkmış mıdır? İlham Ahmet buna karşı çıkmış mıdır? “Beni ancak kongre görevden alabilir, sizin buna hakkınız yok!” diyebilmiş midir? PYD, PKK’ya rağmen ‘ABD’nin emriyle’ Suriye’deki PKK paçavralarını ve Öcalan resimleri indirebilir mi? Buralardan birileri Türkiye'ye 'ekseni değişmiş' yeni bir 'sözde' Barış-Çözüm Süreci ya da bir başka gol atmaya kalkar mı? Saygı ile… Abdullah Ağar 26 Şubat 2019

Güncelleme Tarihi: 26 Şubat 2019, 09:45