Sosyal sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirliğin en önemli göstergesi olan aktif/pasif oranı son üç yılda 2’den 1,61’e geriledi. Çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda bu oran 1,49’a düşerek kritik seviyeye indi. Yani Türkiye’de artık her 1,49 çalışan bir emekliyi finanse ediyor.
Uzmanlara göre sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilir olabilmesi için bu oranın en az 3 olması gerekiyor.
Cumhurbaşkanlığı’ndan Yeni Tedbirler
Cumhurbaşkanlığı’nın 2026 programında, aktif/pasif oranındaki gerilemeye dikkat çekilerek bir dizi önlem planlandı. Programda,
-
Kolay işverenlik uygulamasının yaygınlaştırılması,
-
Düşük gelirli esnaf, çiftçi ve mevsimlik çalışanlar için mikro sigorta programlarının geliştirilmesi,
-
Gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesi hedefleri yer aldı.
Kolay İşverenlik Sistemi Genişliyor
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) halihazırda temizlik, çocuk veya yaşlı bakımı gibi ev işlerinde uyguladığı kolay işverenlik sistemi genişletilecek.
Bu sayede apartman görevlileri, farklı meslek grupları ve küçük işletme sahipleri de e-Devlet üzerinden sigorta bildirimi, işe giriş ve çıkış işlemlerini kolayca yapabilecek. Uygulamanın amacı kayıt dışı istihdamı azaltmak ve işverenlerin yükünü hafifletmek.
Düşük Gelirliye Mikro Sigorta Desteği
Yeni sistemle esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik çalışanlar için özel prim oranları belirlenerek sosyal güvenlik şemsiyesi genişletilecek. Yüksek prim ödeyemeyen gruplara mikro sigorta modeliyle uygun maliyetli sosyal güvence sağlanacak.
Emeklilikte Yeni Sistem: Prim Gününe Göre Maaş
Cumhurbaşkanlığı programına göre emekli maaşı hesaplama sistemi de değişecek.
Yeni modelde, sigortalılık süresi uzadıkça emekli maaşı da artacak. Böylece erken emekliliğin önüne geçilerek çalışanların daha uzun süre istihdamda kalması teşvik edilecek.
Yeni Dönemde Esnek Çalışma Geliyor
Programda ayrıca, kısa çalışma, evden çalışma ve hibrit model gibi esnek çalışma sistemlerinin sosyal güvenlik yapısıyla uyumlu hale getirilmesi öngörülüyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan bilim kurulu, bu modellerin 2026 yılına kadar hukuki altyapısını tamamlamayı hedefliyor.
Maluliyet Aylığı Alanlara Mesleki Rehabilitasyon
Ayrıca, maluliyet aylığı veya sürekli iş göremezlik raporu bulunan vatandaşların yeniden istihdam edilmesi için mesleki rehabilitasyon programı başlatılacak.
